Ombouw (1977-1981)

Tijdens de grote kerkrestauratie van 1961-64 werd het pijpwerk van het orgel opgeslagen op de zolder van de pastorie. De kast, losse balgen, laden, mechanieken en klaviatuur etc. bleven aanvankelijk achter in de kerk. De heringebruikneming van de kerk vond plaats op 3 juli 1964. Deze zeer ingrijpende restauratie pakte zeer negatief uit voor het pas gerestaureerde orgel omdat het niet of nauwelijks was afgedekt; 40 cm puin en gruis kwamen in het orgel terecht. Omdat ook de gehele dakconstructie en alle ramen van de kerk werden vernieuwd was de inwerking van vocht op het orgel dramatisch. Veel toetsbeleg was kapot of verdwenen, ettelijke registerknoppen afgebroken. Toen men de schade ontdekte en het binnenwerk van het orgel alsnog helemaal weghaalde was het eigenlijk al te laat. Bij deze kerkrestauratie kreeg ook het orgel zijn huidige aanblik. Het gehele orgelbalkon werd verbouwd en iets ondieper gemaakt. De vorm van orgelbalustrade werd gewijzigd om de achterste ramen vrij te houden. Onder de orgelgalerij werden twee pilaren bijgeplaatst. Ook de orgelkast werd hiervoor geheel gedemonteerd en nadien weer in elkaar gezet. Dit was niet al te best gebeurd, de kast stond daarna 15 cm uit het lood. Nadat het kastwerk op het vernieuwde balkon definitief was herplaatst werd alles opnieuw geschilderd. Het orgel kreeg bij deze gelegenheid zijn huidige kleur in lichte pasteltinten, aansluitend bij de kleuren van het kerkinterieur sinds de restauratie. De oorspronkelijke kleur ´Pruisisch´ blauw werd (terecht) overgeschilderd omdat deze niet meer passend was bij de kleurstelling van de kerk.

In 1977 werden de plannen voor een nieuwe restauratie concreet. Ditmaal was er geen rijkssubsidie beschikbaar en bij het werk was geen adviseur betrokken. De opdracht werd verleend aan de firma B. Koch te Apeldoorn. De werkzaamheden, in enkele fasen uitgevoerd tussen 1977 en 1981, werden gaandeweg steeds ingrijpender, waarbij uiteindelijk in feite meer sprake was van nieuwbouw met gebruikmaking van oud materiaal dan van restauratie van het bestaande instrument. De keuze van materiaal en bouwwijze was totaal niet in overeenstemming met de maatvoeringen en het historische karakter van het instrument. Er werd opnieuw met het pijpwerk geschoven. Deels werd het afgeknipt en er werden enkele registers vervangen door bestaand fabriekspijpwerk uit voorraad van de orgelmaker. Pijpwerk dat niet werd verschoven kreeg nieuwe ‘steminrichtingen’. Alle werk werd op buitengewoon ruwe wijze uitgevoerd. De herintonatie vond plaats op een hogere winddruk. De toonhoogte werd op eveneens weinig ambachtelijke wijze naar 440 Hz gebracht. Het werk had intussen al wel f 116.000,– gekost. Het bedrag was in drie jaar door de Rolder bevolking bijeengebracht. Helaas, toen het orgel klaar was fluctueerde de winddruk aanzien-lijk en zakte de klank weg bij veel open-getrokken registers. Veel pijpen spraken nauwelijks of niet. Een altijd ontstemd orgel was het gevolg. De speelaard was zwaar en taai. Een treurig dieptepunt in de geschiedenis van dit eens zo fraaie orgel…

Na deze ingrepen had het orgel de volgende dispositie gekregen:

Hoofdwerk C-f´´´	Bovenwerk C-f´´´	Pedaal C-d´
Prestant 8´ (O/L)	Prestant disc. 8’ (Li)	Bourdon 16´ (K)
Holpijp 8´ (O)	Prestant 4´ (O/L)	Prestant 8´ (K)
Octaaf 4´ (O)	Roerfluit 8´ (K)	Gedekt 8´ (K)
Ged. Fluit 4´ (O)	Quintadeen 8´ (L)	Koraalbas 4’ (O/L)
Octaaf 2’ (K)	Fluit 4´ (O)	Woudfluit 2’ (O)
Sesquialter II (L)	Superoctaaf 2´ (O)	Bazuin 16’ (K)
Mixtuur II-III-IV (O/L)	Speelfluit 2´ (O)
Trompet 8´ (L/K)	Spitsfluit 1 1/3’ (O/L)
	Scherp III-IV (L)
Tremulant (pneumatisch) (L)	Kromhoorn 8´ (L/K)
Manuaalkopel (K)
2 pedaalkoppels (K)